Yer: Menteşe / MUĞLA
Yıl: 2008 – 2013
Tür: Kamu
Tescil Durumu: Tescilli
Orjinal Kullanım: Konut
Önerilen Kullanım: Temsil Evi
İşveren: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
Proje Alanı: 380 m²
İşin Kapsamı: Mimari Çizim – Restorasyon
Proje Ekibi:
Meral OĞUZ BOL – Y.Mimar
Zeynep GÜLDEN TEKET – Y.Mimar
MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ EVİ
Muğla merkezde yer alan tescilli eski eser parsel, ana yapı, avlu müştemilatı ve yüksek ihata duvarlarından oluşmaktadır. 1700’lü yılların sonunda inşa edildiği düşünülen konak, bugünkü varisleri tarafından Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’ne bağışlanmıştır. Üniversite Temsil Evi olarak kullanılması planlanan yapının restorasyonunda, gelecek kuşaklara geçmişten bir referans olacak şekilde yapının özgün haline sağdık kalınarak projelendirilmesi ve inşa edilmesi en önemli öncelik olmuştur.
Sivil mimarlık örneği yapı, konumlandığı cadde üzerinde üst katta çift çıkması bulunan ve açık sofalı geleneksel konut tipine örnek gösterilebilir. Yapının çift çıkması, üst katta avluya açılan açık sofası, yapının geniş ve süslemeli saçakları yapının kimliğini vurgulamaktadır. Yapının çevresi de çoğunlukla tescilli eski eser niteliğindeki yöresel mimari oluşumu barındıran yapılar ile çevrilidir.
Ana yapının ön cephedeki ana taşıyıcı duvarı ve yan duvarları yöresel çamur ve kireç harcı bağlayıcılı dere taşlarından oluşan yığma moloz taştır. Konağın zemin katında avluya bakan 3 oda ve bahçeye açık taşlık bölümü bulunmaktadır. Taşlık bölümünün tabanı beton kaplıdır. Taşlığın iki oda arasında kalan bölümünde ahşap merdiven bulunmaktadır. Bu sistemin üst kata bağlantı sağlayan basamak bölümündeki taşıyıcı kirişlerin normal strüktürlerinin dışında kesilmiş olduğundan bu merdivenin orijinal olmadığı izlenimi oluşmuştur.
Zemin kattaki yaşama amaçlı bir köşe oda bulunmaktadır (ZK02). Bu bölümde 1 adet yer ocağı bulunmaktadır. Ocağın karşısında ise içinde gusülhanesi olan bir yüklük dolabı mevcuttur. Zemin klasik alaturka ahşap döşeme, tavan ise çıtalı ahşap kaplamadır. Duvarları ise yığma taş duvardır. Zemin katta yer alan diğer oda olan ZK03 mekânının duvarları aynı şekilde yığma taş duvar, zemin döşemesi kısmen toprak, beton kaplı, tavanda ise üst katın ahşap kirişlemeleri ile taban döşemesi görülmektedir.
ZK04 mekânının bayı ve güney duvarları yığma tekniğinde örülmüş taş duvar, kuzey ve doğu cephesindeki duvarlar ise bağdadi taşıyıcı sistemli bölücü duvarlarla çevrilidir. Ayrıca bu odanın kuzey cephesine bitişik bir gusülhanesi ve buradan çıkılan bir tuvalet ve banyo mekânı olarak kullanılan müştemilatı vardır. Bu müştemilatın içinde de bir ocak mevcuttur. Bu odanın taban döşemesi klasik alaturka yer döşemesi, tavan kaplaması ise klasik pasalı tavan kaplamasıdır.
Üst katın doğu ve batı cephe duvarları moloz taş tekniğinde yöresel harç bağlayıcılı dere taş ile yığma tekniğinde örülmüştür. Diğer bölümlerdeki tüm duvarlar ahşap bağdadi tekniğinde oluşturulmuştur. Kuzeye bakan ‘T’ şeklinde bir sofa ile dışa açılımlıdır. İç hacimlerdeki bölücü duvarlar bağdadi üzeri sıvalıdır. Kapı girişlerinin üzerinde köşe pahları ile sofadaki sütün başlarındaki ahşap kısımların üzerleri bağdadi sıvalıdır. Taban döşemesi klasik alaturka, tavan kaplamaları ise çıtalı klasik tavan kaplaması ile yapılmıştır. Odaların orta bölümlerinde kare şeklinde klasik göbekli müzeyyen ahşap göbekler bulunmaktadır. Sofanın her iki yanında bulunan odaların kapatılmış ocakları ve ocakların olduğu duvarın tam karşısında da yüklükleri mevcuttur. Odalardan birinin yüklüğünün üst kısımlarında sofadaki bursa kemerlerinin minyatürü gibi yapılan süslemeleri vardır. Bu odada kapalı çıkma boyunca ahşap seki de olduğundan diğer odaya göre başoda konumundadır.
Yapının özellikli iki cephesinden biri güney yönünde Sekibaşı Caddesi’ ne bakan ön cephesi, diğeri kuzey yönündeki avlu cephesidir. Güney cephesinin en dikkat çeken elemanları cephenin iki yanında üst kat seviyesinde yer alan iki çıkmasıdır. Çıkmalar ön cephelerinde bulunan 3 er adet pencereleri ve yan cephelerinde yer alan 1 er adet köşe pencereleri ile sokağa katılmaktadır. Ayrıca bu iki çıkma arasında ortada alt kat duvar düzleminde konumlanan bir pencere bulunmaktadır. Bu açıklık sistemi cepheye simetrik bir düzen getirmiştir. Alt kat seviyesinde pencere açıklığı bulunmamaktadır. Çıkmaların köşelerinde kullanılan ahşap dikmeler, çıkmaların döşeme hizasında kullanılan baklavalı kapak tahtaları ve pencerelerin etrafını çevreleyen ahşap pervazlar ile üzerlerinde kullanılan ahşap kornişler cepheye katkı sağlayan elemanlardır. Ayrıca ortalama 90 cm genişliğindeki ahşap saçak, saçak köşelerinde kullanılan lale motifleri ve süslemeli alın tahtası ile estetik bir öğe haline getirilmiştir. Fakat cephenin genelinde gösterilen bu özene avlu kapısında rastlanmaması bu kapının sonradan eklendiğini kanıtlamaktadır.
Avlu cephesinin düzeni ise tekrar eden dikmelerle sağlanmıştır. Alt katta bu dikmelerle döşeme sistemi arasındaki geçiş ahşap konsollarla sağlanırken, üst katta dikmelerle çatı sistemi arasındaki geçiş bursa kemeri ile sağlanmaktadır. Özgün halinde simetrik olduğu anlaşılan cephe düzeni, taşlığın batı ucunun kapatılarak odaya dönüştürülmesi sonucu eklenen geniş pencere ve ayrıca eklenen tuvalet-duş hacimleri ile bu özelliğini kaybetmiştir. Ayrıca bu cephede genişliği 150 cm’i bulan geniş saçak ve süslü alın tahtası cepheye estetik bir katkı sağlamaktadır.
Genel olarak yapının bozulma sorunları taşıyıcı sistemi etkiler hale gelmiştir. Öncelikle alt katta zemin seviyesinde oluşan oturma sebebiyle sofanın kuzey cephesi boyunca ve özellikle kuzeydoğu ucunda üst kat döşeme seviyesinde bölgesel oturma ve sehim gözlenmektedir. Sofanın kuzeydoğu köşe dikmesi yerinden kurtulmuş ve taşıyıcılık işlevini kaybetmiştir. Bu sebeple çatı taşıyıcı sisteminin dengesi bozulmuş ve bu köşede çatı elemanlarında kırılmalar, kayıplar ve çökme oluşmuştur. Kiremitlerdeki kayıplardan dolayı yapı içine giren yağmur suları üst kat tavan kaplamalarına ciddi zarar vermiştir. Dış cephelerdeki yer yer sıva dökülmeleri de yapı duvarlarındaki yağmura bağlı bozulma sorunlarını arttırmıştır.
Yer: Menteşe / MUĞLA
Yıl: 2008 – 2013
Tür: Kamu
Tescil Durumu: Tescilli
Orjinal Kullanım: Konut
Önerilen Kullanım: Temsil Evi
İşveren: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
Proje Alanı: 380 m²
İşin Kapsamı: Mimari Çizim – Restorasyon
Proje Ekibi:
Meral OĞUZ BOL – Y.Mimar
Zeynep GÜLDEN TEKET – Y.Mimar
ÖNCESİ
Kuzey Cephesi
Avlu cephe düzeni tekrar eden dikmelerle sağlanmıştır. Alt katta bu dikmelerle döşeme sistemi arasındaki geçiş ahşap konsollarla, üst katta ise dikmelerle çatı sistemi arasındaki geçiş bursa kemeri ile sağlanmaktadır. Ayrıca işlemeli bir alın tahtası ile süslenmiş genişliği 150 cm’i bulan geniş bir saçak mevcuttur.
Baş Oda
Sofanın her iki yanında bulunan odaların kapatılmış ocakları ve ocakların olduğu duvarın tam karşısında da yüklükleri mevcuttur. Baş odada yüklüğünün üst kısımlarında sofadaki bursa kemerlerinin minyatürü gibi yapılan süslemeleri vardır. Kapalı çıkma boyunca devam eden ahşap seki yer almaktadır.
YAPIM SÜRECİ
Dikme ve Kirişler
Projesindeki ölçülere uygun olarak çıralı çam norm kereste ile yapının dikme, kiriş ve duvar içi taşıyıcı bağdadi ahşap bölücü duvarları imal edilmiştir. Bölücü duvarların iç dolgusu yapılarak, bağdadi çıtaları ve rabis teli çakılarak, kireç takviyeli harç ile sıva içinde kalacak ahşabın üzerine koruyucu malzeme sürülen satıhlar kapatılmak suretiyle bağdadi sıva uygulaması tamamlanmıştır.