/ MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ EVİ

Yer: Menteşe / MUĞLA

Yıl: 2008 – 2013 

Tür: Kamu

Tescil Durumu: Tescilli

Orjinal Kullanım: Konut

Önerilen Kullanım: Temsil Evi

 

İşveren: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

Proje Alanı: 380 m²

İşin Kapsamı: Mimari Çizim – Restorasyon

 

Proje Ekibi:

Meral OĞUZ BOL – Y.Mimar

Zeynep GÜLDEN TEKET – Y.Mimar

MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ EVİ

Muğla merkezde yer alan tescilli eski eser parsel, ana yapı, avlu müştemilatı ve yüksek ihata duvarlarından oluşmaktadır. 1700’lü yılların sonunda inşa edildiği düşünülen konak, bugünkü varisleri tarafından Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’ne bağışlanmıştır. Üniversite Temsil Evi olarak kullanılması planlanan yapının restorasyonunda, gelecek kuşaklara geçmişten bir referans olacak şekilde yapının özgün haline sağdık kalınarak projelendirilmesi ve inşa edilmesi en önemli öncelik olmuştur.

Sivil mimarlık örneği yapı, konumlandığı cadde üzerinde üst katta çift çıkması bulunan ve açık sofalı geleneksel konut tipine örnek gösterilebilir. Yapının çift çıkması, üst katta avluya açılan açık sofası, yapının geniş ve süslemeli saçakları yapının kimliğini vurgulamaktadır. Yapının çevresi de çoğunlukla tescilli eski eser niteliğindeki yöresel mimari oluşumu barındıran yapılar ile çevrilidir.

Ana yapının ön cephedeki ana taşıyıcı duvarı ve yan duvarları yöresel çamur ve kireç harcı bağlayıcılı dere taşlarından oluşan yığma moloz taştır. Konağın zemin katında avluya bakan 3 oda ve bahçeye açık taşlık bölümü bulunmaktadır. Taşlık bölümünün tabanı beton kaplıdır.  Taşlığın iki oda arasında kalan bölümünde ahşap merdiven bulunmaktadır. Bu sistemin üst kata bağlantı sağlayan basamak bölümündeki taşıyıcı kirişlerin normal strüktürlerinin dışında kesilmiş olduğundan bu merdivenin orijinal olmadığı izlenimi oluşmuştur.

Zemin kattaki yaşama amaçlı bir köşe oda bulunmaktadır (ZK02).  Bu bölümde 1 adet yer ocağı bulunmaktadır. Ocağın karşısında ise içinde gusülhanesi olan bir yüklük dolabı mevcuttur. Zemin klasik alaturka ahşap döşeme, tavan ise çıtalı ahşap kaplamadır. Duvarları ise yığma taş duvardır. Zemin katta yer alan diğer oda olan ZK03 mekânının duvarları aynı şekilde yığma taş duvar, zemin döşemesi kısmen toprak, beton kaplı, tavanda ise üst katın ahşap kirişlemeleri ile taban döşemesi görülmektedir.

ZK04 mekânının bayı ve güney duvarları yığma tekniğinde örülmüş taş duvar, kuzey ve doğu cephesindeki duvarlar ise bağdadi taşıyıcı sistemli bölücü duvarlarla çevrilidir. Ayrıca bu odanın kuzey cephesine bitişik bir gusülhanesi ve buradan çıkılan bir tuvalet ve banyo mekânı olarak kullanılan müştemilatı vardır. Bu müştemilatın içinde de bir ocak mevcuttur. Bu odanın taban döşemesi klasik alaturka yer döşemesi, tavan kaplaması ise klasik pasalı tavan kaplamasıdır.

Üst katın doğu ve batı cephe duvarları moloz taş tekniğinde yöresel harç bağlayıcılı dere taş ile yığma tekniğinde örülmüştür. Diğer bölümlerdeki tüm duvarlar ahşap bağdadi tekniğinde oluşturulmuştur. Kuzeye bakan ‘T’ şeklinde bir sofa ile dışa açılımlıdır. İç hacimlerdeki bölücü duvarlar bağdadi üzeri sıvalıdır. Kapı girişlerinin üzerinde köşe pahları ile sofadaki sütün başlarındaki ahşap kısımların üzerleri bağdadi sıvalıdır. Taban döşemesi klasik alaturka, tavan kaplamaları ise çıtalı klasik tavan kaplaması ile yapılmıştır. Odaların orta bölümlerinde kare şeklinde klasik göbekli müzeyyen ahşap göbekler bulunmaktadır. Sofanın her iki yanında bulunan odaların kapatılmış ocakları ve ocakların olduğu duvarın tam karşısında da yüklükleri mevcuttur. Odalardan birinin yüklüğünün üst kısımlarında sofadaki bursa kemerlerinin minyatürü gibi yapılan süslemeleri vardır. Bu odada kapalı çıkma boyunca ahşap seki de olduğundan diğer odaya göre başoda konumundadır.

Yapının özellikli iki cephesinden biri güney yönünde Sekibaşı Caddesi’ ne bakan ön cephesi, diğeri kuzey yönündeki avlu cephesidir. Güney cephesinin en dikkat çeken elemanları cephenin iki yanında üst kat seviyesinde yer alan iki çıkmasıdır. Çıkmalar ön cephelerinde bulunan 3 er adet pencereleri ve yan cephelerinde yer alan 1 er adet köşe pencereleri ile sokağa katılmaktadır. Ayrıca bu iki çıkma arasında ortada alt kat duvar düzleminde konumlanan bir pencere bulunmaktadır. Bu açıklık sistemi cepheye simetrik bir düzen getirmiştir. Alt kat seviyesinde pencere açıklığı bulunmamaktadır. Çıkmaların köşelerinde kullanılan ahşap dikmeler, çıkmaların döşeme hizasında kullanılan baklavalı kapak tahtaları ve pencerelerin etrafını çevreleyen ahşap pervazlar ile üzerlerinde kullanılan ahşap kornişler cepheye katkı sağlayan elemanlardır. Ayrıca ortalama 90 cm genişliğindeki ahşap saçak, saçak köşelerinde kullanılan lale motifleri ve süslemeli alın tahtası ile estetik bir öğe haline getirilmiştir. Fakat cephenin genelinde gösterilen bu özene avlu kapısında rastlanmaması bu kapının sonradan eklendiğini kanıtlamaktadır.

Avlu cephesinin düzeni ise tekrar eden dikmelerle sağlanmıştır. Alt katta bu dikmelerle döşeme sistemi arasındaki geçiş ahşap konsollarla sağlanırken, üst katta dikmelerle çatı sistemi arasındaki geçiş bursa kemeri ile sağlanmaktadır. Özgün halinde simetrik olduğu anlaşılan cephe düzeni, taşlığın batı ucunun kapatılarak odaya dönüştürülmesi sonucu eklenen geniş pencere ve ayrıca eklenen tuvalet-duş hacimleri ile bu özelliğini kaybetmiştir. Ayrıca bu cephede genişliği 150 cm’i bulan geniş saçak ve süslü alın tahtası cepheye estetik bir katkı sağlamaktadır.

Genel olarak yapının bozulma sorunları taşıyıcı sistemi etkiler hale gelmiştir. Öncelikle alt katta zemin seviyesinde oluşan oturma sebebiyle sofanın kuzey cephesi boyunca ve özellikle kuzeydoğu ucunda üst kat döşeme seviyesinde bölgesel oturma ve sehim gözlenmektedir. Sofanın kuzeydoğu köşe dikmesi yerinden kurtulmuş ve taşıyıcılık işlevini kaybetmiştir. Bu sebeple çatı taşıyıcı sisteminin dengesi bozulmuş ve bu köşede çatı elemanlarında kırılmalar, kayıplar ve çökme oluşmuştur. Kiremitlerdeki kayıplardan dolayı yapı içine giren yağmur suları üst kat tavan kaplamalarına ciddi zarar vermiştir. Dış cephelerdeki  yer yer sıva dökülmeleri de yapı duvarlarındaki yağmura bağlı bozulma sorunlarını arttırmıştır.

Yer: Menteşe / MUĞLA

Yıl: 2008 – 2013 

Tür: Kamu

Tescil Durumu: Tescilli

Orjinal Kullanım: Konut

Önerilen Kullanım: Temsil Evi

 

İşveren: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

Proje Alanı: 380 m²

İşin Kapsamı: Mimari Çizim – Restorasyon

 

Proje Ekibi:

Meral OĞUZ BOL – Y.Mimar

Zeynep GÜLDEN TEKET – Y.Mimar

ÖNCESİ

Güney Cephesi

Cephesinin en dikkat çeken elemanları cephenin  üst kat seviyesinde yer alan iki çıkmasıdır. Çıkmalar ön cephelerinde bulunan 3 er adet pencereleri ve yan cephelerinde yer alan 1 er adet köşe pencereleri ile sokağa katılmaktadır. 

Kuzey Cephesi

Avlu cephe düzeni tekrar eden dikmelerle sağlanmıştır. Alt katta bu dikmelerle döşeme sistemi arasındaki geçiş ahşap konsollarla, üst katta ise dikmelerle çatı sistemi arasındaki geçiş bursa kemeri ile sağlanmaktadır. Ayrıca işlemeli bir alın tahtası ile süslenmiş genişliği 150 cm’i bulan geniş bir saçak mevcuttur. 

Kuzey Cephesi ve Avlu

Özgün halinde simetrik olduğu anlaşılan cephe düzeni, taşlığın batı ucunun kapatılarak odaya dönüştürülmesi sonucu eklenen geniş pencere ve ayrıca eklenen tuvalet-duş hacimleri ile bu özelliğini kaybetmiştir.

Baş Oda

Sofanın her iki yanında bulunan odaların kapatılmış ocakları ve ocakların olduğu duvarın tam karşısında da yüklükleri mevcuttur. Baş odada yüklüğünün üst kısımlarında sofadaki bursa kemerlerinin minyatürü gibi yapılan süslemeleri vardır. Kapalı çıkma boyunca devam eden ahşap seki yer almaktadır.

Cengiz Bektaş

Uzun yıllar geleneksel mimari üzerine çalışmış, sayısız mimari, yazılı ve sözlü üretimleri ile bu konuda çok değerli katkılarda bulunmuş olan Cengiz Bektaş ile yerinde, söz konusu yapı ve benzer geleneksel mimari örnekleri üzerine çok faydalı fikir alışverişlerinde bulunulmuştur.

YAPIM SÜRECİ

Yapı Sökümü

Taşıyıcı özelliğini yitirmiş olan dikme ve kirişlerin, sehim yapmış olan çatı ve sofanın sökümü yapılmış, yapının stabilitesini sağlamak amacı ile yapı askıya alınmıştır.

Sıva Sökümü

Niteliğini yitirmiş kapı, pencere, dolap gibi elemanlar sökülüp numaralandırılarak yapıdan uzaklaştırılmıştır.

Güçlendirme

İhtiyaç olan yerlere yapının özgün taşıyıcı sistemine uygun olarak ahşap kagir elemanlar ile güçlendirilmiştir. Zayıflamış, boşalmış, bağlayıcı özelliğini yitirmiş derzlerin boşluklarına özgün derz harcıyla tamamlanmıştır.

Yeniden Yapım

Temel yüzeylerinde yapı çevresinde açılan bütün duvar çeperlerinin birlikte çalışması için iç ve dış bölümlerinde temel ampatmanı oluşturulmuş, zemin taban yüzeyinde bohçalama su yalıtımı ve ısı yalıtımı uygulaması yapılmıştır.

Dikme ve Kirişler

Projesindeki ölçülere uygun olarak çıralı çam norm kereste ile yapının dikme, kiriş ve duvar içi taşıyıcı bağdadi ahşap bölücü duvarları imal edilmiştir. Bölücü duvarların iç dolgusu yapılarak, bağdadi çıtaları ve rabis teli çakılarak,  kireç takviyeli harç ile sıva içinde kalacak ahşabın üzerine koruyucu malzeme sürülen satıhlar kapatılmak suretiyle bağdadi sıva uygulaması tamamlanmıştır.

SONRASI

Güney Cephesi

Yapının kimliğini oluşturan çift cumba, saçak ve ahşap süslemeleri ile birlikte özgün haline uygun olarak restore edilmiş aynı zamanda yine özgün halinde olduğu binanın bu cepheye bakan zemin kat taş duvarları sıvasız bırakılarak cumbalar daha da vurgulanmıştır.

Kuzey Cephesi

Cephe boyunca tekrar eden dikmeler, üst kattaki bursa kemerleri ve dikmeler arasındaki karkas parapet duvar özgün haline uygun olarak restore edilmiştir. Zemin kat girişindeki taşlık mekanı zemini doğal taş ile kaplanmıştır.

Kuzey Cephesi ve Avlu

Avludaki, yapıya bitişik muhtes eklentiler restorasyon kapsamında yapıdan uzaklaştırılmıştır.

Avlu ve Müştemilat

Avluya bakan müştemilat yapısı içinde mutfak, WC gibi servis mekanlarını barındıracak şekilde restore edilmiştir.

* Çizimleri daha detaylı ve yüksek çözünürlüklü incelemek için, resme tıklayabilir ve sağ üstteki menüden yaklaşabilirsiniz.

Rölöve

Restitüsyon

Restorasyon

* Çizimleri daha detaylı ve yüksek çözünürlüklü incelemek için, resme tıklayabilir ve sağ üstteki menüden yaklaşabilirsiniz.